توسعه محصولات فناورانه با ابزار پتنت

با افزایش تدریجی نقش دانش و فناوری در کسب‌وکارها و لزوم محافظت از نوآوری‌ها و دستاوردهای فناورانه، سیستم ثبت اختراع به یکی از اجزای کلیدی در استراتژی‌های تصمیم‌گیری سیاست‌گذاران، شرکت‌ها و فناوران تبدیل شده است. امروزه شرکت‌های فناور بزرگ، کسب‌وکارهای نوپا، دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی و حتی مخترعین و محققین مختلف، در قالب متقاضیان حقیقی و حقوقی، به صورت گسترده‌ای اقدام به ثبت اختراع و محافظت از ابداعات فنی خود می‌نمایند.

اما پتنت چیست؟ یک اختراع چه الزاماتی باید داشته باشد تا بتوان آن را به ثبت رسانیده و گواهی ثبت اختراع یا پتنت اخذ نمود؟ چه اطلاعاتی در پتنت مستتر است و چگونه می‌توان از آن‌ها استفاده کرد؟ آیا از پتنت می‌توان درآمدزایی داشت؟ این‌ها سؤالاتی هستند که در دوره سه روزه کاریز، تحت عنوان «توسعه محصولات فناورانه با ابزار پتنت» مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرند. این رویداد که در روزهای ۱۴، ۱۶ و ۱۸ اسفندماه و با حضور «امید کربلایی» و «مژگان عیسی‌نژاد»، مدیرعامل و مدیر تحقیق‌و‌توسعه شرکت «فناوری ویسمن رایان» برگزار می‌گردد، عمدتاً بر اطلاعات پتنت و چگونگی استفاده از آن‌ها از طریق جستجو و تحلیل پتنت تکیه دارد.

نخستین روز دوره، به این موضوع اشاره دارد که «چگونه با ثبت پتنت، از دستاوردهای پژوهشی و فناورانه خود درآمدزایی کنیم؟» در این وبینار، ابتدا پتنت به‌عنوان یک سند فنی و حقوقی معرفی شده و تفاوت‌های آن با یک مقاله پژوهشی مورد بررسی قرار می‌گیرد. علاوه بر این، شاخص‌های قابلیت اخذ گوهی ثبت اختراع برای یک ایده که تحت عنوان «الزامات و شرایط پتنت شدن» از آن‌ها یاد می‌شود، مرور خواهد شد. در نهایت، وبینار نخست با معرفی روش‌های درآمدزایی از پتنت که شاید مهم‌ترین آن‌ها حق امتیاز ناشی از صدور مجوز بهره‌برداری از پتنت است، به پایان می‌رسد.

پتنت‌ها حاوی اطلاعات زیاد فنی و تجاری هستند، اما روند فزاینده ثبت اختراع و استقبال بی‌نظیر شرکت‌ها، دانشگاه‌ها و حتی نهادهای دولتی، ما را با اقیانوسی از پتنت‌های مختلف مواجه نموده است. در این شرایط، یافتن اسناد ثبت اختراع مدنظر، همچون یافتن سوزن در انباری از کاه خواهد بود. اینجا است که جستجوی پتنت و یافتن پتنت‌های مناسب، به یک گام مهم و کلیدی بدل می‌گردد. در همین راستا، در روز دوم این رویداد، به دنبال آن هستیم که بدانیم «چگونه از میان انبوه پتنت‌ها، فرصت‌ها و ایده‌های نو را شناسایی کنیم؟» از جمله سرفصل‌هایی که در این رویداد به آن‌ها پرداخته می‌شود، می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• از کجا شروع کنیم؟ (تصمیم‌گیری و مسیرسازی)
• چگونه ایده قابل تجاری‌سازی را از طریق پتنت‌ها استخراج کنیم؟
• چگونه پتنت‌های مورد نظر و مفید را بیابیم؟
• چه پتنت‌هایی را باید مطالعه کنیم؟

مسئله مهم دیگری که پس از پیدا کردن پتنت‌های کلیدی حوزه کاری ما وجود دارد، این است که حالا از این پتنت‌ها چطور می‌توانیم اطلاعات مورد نیازمان را استخراج کنیم و اصلاً این اسناد ثبت اختراع حاوی چه اطلاعاتی هستند که می‌تواند برای ما حائز اهمیت باشد. در این راستا، در سومین روز از این رویداد، به دنبال پاسخ به این سؤال هستیم که «چگونه با استفاده از اطلاعات نهفته در پتنت‌ها، می‌توان به حل چالش‌های فنی و بهینه‌سازی محصولات پرداخت؟» از این رو، سرفصل‌های عمده‌ای که در این روز به آن‌ها پرداخته می‌شود عبارتند از:

• بهره‌گیری مؤثر از اطلاعات موجود در اسناد ثبت اختراع به منظور استخراج دانش فنی؛
• پردازش متون ثبت اختراع از طریق متن‌کاوی، الگوریتم‌های یادگیری ماشین و …؛
• انواع اطلاعات قابل استخراج از اسناد ثبت اختراع به منظور تحلیل پتنت؛
• بررسی یک نمونه مطالعه موردی تحلیل پتنت.

گفتنی است، کاریز با هدف پاسخ‌گویی به نیازهای مختلف استارت‌آپ‌ها در حوزه فناوری‌های سخت (هاردتک)، اقدام به برگزاری مجموعه‌ای متنوع و کاربردی از رویدادهای مختلف نموده که تا کنون ۳۹ مورد از آن‌ها در گروه‌های «کاریز سرمایه‌گذاری و ارائه فناوری»، «کاریز افق فناوری»، «کاریز تجربه»، «کاریز فرصت»، «کاریز استعدادیابی» و «کاریز امید و الهام بخشی»، برگزار شده است. پس از فصل دوم از کمپ انتقال تجربه کاریز که به برخی از چالش‌های پیش روی استارتاپ‌های حوزه هاردتک پرداخته شد، رویداد سه روزه پیش رو را می‌توان یک مکمل خوب برای مباحث قبلی دانست که به نقش کلیدی مالکیت فکری و به‌طور خاص سیستم پتنت در حوزه فناوری و نوآوری اشاره داشته و می‌تواند بخشی از سؤالات فناوران در این خصوص را پوشش دهد.

اگر از فعالان حوزه کارآفرینی و فناوری هستید، اگر ایده‌ای نوآورانه در ذهن دارید و یا استارتاپ خود را راه‌اندازی کرده‌اید، اگر نگران محافظت از ایده‌های خود هستید و یا می‌خواهید از پتنت به‌عنوان یک منبع اطلاعاتی مفید استفاده کنید، در این رویداد  شرکت کرده و اطلاعات خود را در این زمینه افزایش دهید. لازم به تأکید است، وبینارهای فوق‌الذکر در تاریخ‌های ۱۴، ۱۶ و ۱۸ اسفند ماه و از ساعت ۱۸ الی ۲۰ برگزار می‌گردد و علاقه‌مندان می‌توانند به صورت تکی در هر یک از این وبینارها شرکت نموده و یا برای ثبت‌نام یکجا در همه آن‌ها اقدام کنند.