در حوزه هاردتک پتنت ثبت کنیم یا خیر؟

در حوزه هاردتک پتنت ثبت کنیم یا خیر؟

حق مالکیت بشر بر دارایی‌های ارزشمند خود، مفهومی است که از دیرباز در متون حقوقی مختلف آمده است. اما آیا تمامی دارایی‌ها، از جنس دارایی‌های فیزیکی مانند زمین و ساختمان، تجهیزات و یا دارایی‌های مالی هستند؟ نقش دارایی‌های نامشهود، مانند اعتبار و شهرت یک کسب‌وکار و یا نتایج حاصل از یک ایده ذهنی جدید و نوآورانه چیست و چگونه باید از آن‌ها محافظت نمود؟

این پرسش‌ها، در کنار پررنگ شدن نقش دانش و فناوری در کسب‌وکار، سیستم‌های مالکیت فکری را به‌عنوان یکی از زیرساخت‌های کلیدی مسیر توسعه و نیل به اقتصاد دانش‌بنیان مطرح نموده است. حقوق مالکیت فکری، مشابه با هر حق مالکیت دیگری، به صاحبانش اعم از مخترع یا صاحب‌امتیاز یک پتنت، مالک یک نشان تجاری، نویسنده یا شاعر یک اثر ادبی و یا مالک یک طرح صنعتی متمایز، کمک می‌کند تا از نتایج و منافع کار خود و سرمایه‌گذاری‌های انجام گرفته در راستای خلق و توسعه آن، بهره‌مند شده و مانع از سوءاستفاده‌های احتمالی دیگران شوند.

امروزه مالکیت فکری به صورت گسترده‌ای در حوزه‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. منافع حاصل از کاربردهای سیستم مالکیت فکری، به قدری واضح و آشکار است که نمی‌توان جهانی عاری از این مفهوم را متصور شد. به‌عنوان مثال، صنعت چند ده میلیارد دلاری ضبط، چاپ و نشر صنایع نرم‌افزاری را در نظر بگیرید که میلیون‌ها نفر در سرتاسر جهان، از آن استفاده می‌کنند؛ بدون کپی‌رایت به‌عنوان یکی از گونه‌های مالکیت فکری، هیچ‌کدام از این‌ها وجود خارجی نداشت. اگر مالکیت فکری نبود، مخترعین و نوآوران، انگیزه‌ای برای تولید محصولات بهتر و کارآمدتر نداشتند و نسل‌های جدید گوشی‌های هوشمند، لباس‌های انعطاف‌پذیر و … در دسترس بشر نبود. بدون سیستم‌های ثبت نشان تجاری، هیچ راهی برای خرید محصولات اورجینال و اصلی و جلوگیری از جعل و تقلب در محصولات فیک و تقلبی موجود در بازار، وجود نداشت. تمامی این مثال‌ها، نشان می‌دهند که مالکیت فکری چه جایگاه حائز اهمیتی در زندگی فعلی بشر دارد.

انواع مختلفی از حقوق مالکیت فکری وجود دارد، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که سیستم پتنت به یکی از اجزای کلیدی نظام مالکیت فکری بدل شده است. این نقش کلیدی، به دلایل گوناگونی به وجود آمده که در صدر آن‌ها، حفاظت از ابداعات و اختراعات توسعه‌یافته توسط مخترعین فردی، نوآوران و شرکت‌های فناور بزرگ و کوچک است. البته پتنت، مزایای جانبی دیگری هم به همراه دارد، از جمله افشای اطلاعات پتنت که بسط و ترویج نوآوری در جامعه را موجب شده و در عین حال، انگیزه مخترعین و نوآوران را برای فعالیت‌های تحقیق و توسعه‌ای جدید افزایش می‌دهد. در کنار تمامی این موارد، می‌توان به سازوکار صدور مجوز بهره‌برداری از پتنت، به‌عنوان یک ابزار کارآمد تجاری‌سازی و انتقال فناوری اشاره نمود که امروزه به شکل گسترده‌ای از سوی دانشگاه‌ها و مؤسسات تحقیقاتی، استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های بزرگ فناور مورد استفاده قرار می‌گیرد. گفتنی است که مسئله ثبت اختراع، در حوزه هاردتک که در نتیجه چندین سال تحقیق و توسعه یک محصول جدید شکل می‌گیرد، از اهمیت دوچندانی برخوردار می‌باشد.

مطالعات صورت گرفته از سوی سازمان‌های بزرگ بین‌المللی و انتشار گزارشات متعدد، بیانگر این موضوع است که سیستم پتنت و به‌طور کلی رژیم‌های مالکیت فکری، می‌توانند نرخ نوآوری به‌عنوان ابزار کلیدی دستیابی به مزیت رقابتی پایدار در کسب‌وکارهای مدرن را به شدت افزایش دهند. از همین رو، یکی از موضوعات اساسی مطرح در رویداد زمستانه کاریز، بحث مالکیت فکری و ثبت اختراع است. این رویداد بزرگ که تحت عنوان «شتاب زمستانه در هاردتک» و با عناوین متنوع و کاربردی از نیازهای مختلف استارت‌آپ‌ها در حوزه فناوری‌های سخت (هاردتک) برگزار می‌گردد، تلاشی از سوی کاریز برای کمک به توسعه فرهنگ کارآفرینی و نوآوری در کشور و پاسخ به نیاز روزافزون استارت‌آپ‌های داخلی به آموزش‌ها و مبانی کاربردی مدیریت کسب‌وکار محسوب می‌شود. در شتاب زمستانه کاریز، 20 رویداد آنلاین با موضوعات منحصربه‌فرد در حوزه فناوری‌های سخت، با شعار پنج دنده تا قهرمانی (تیم، سرمایه، مجوز، فرصت و پتنت) برگزار می‌گردد.

وبینار «چرایی ثبت پتنت، زمان ثبت پتنت» که از مجموعه رویدادهای «از مالکیت فکری ایده تا ثبت پتنت» و با حضور سرکار خانم «لیلا زارعی»، کارشناس ارشد حقوق مالکیت فکری از دانشگاه تورین ایتالیا برگزار می‌گردد، پاسخی به نیاز روزافزون کشور و استارت‌آپ‌ها به مقوله «IP» و ثبت اختراع است. در این وبینار، اهمیت پتنت و چرایی ثبت آن به بحث گذاشته می‌شود تا استارت‌آپ‌ها دریابند با ثبت اختراعات و نوآوری‌های خود، چه مزایا و دستاوردهایی خواهند داشت. علاوه بر این، زمان مناسب برای ثبت ایده در سیستم پتنت هم بسیار مهم است که در این وبینار، به آن اشاره خواهد شد.

اگر ایده‌ای نوآورانه در ذهن دارید و نگران افشا و سوءاستفاده از آن هستید، اگر کسب‌وکاری نوپا به راه انداخته‌اید و هنوز در پی حفاظت از محصولات و ابداعات خود نرفته‌اید، اگر از علاقه‌مندان یا فعالان حوزه مالکیت فکری و ثبت اختراع هستید، در این وبینار شرکت کرده و با اصول اولیه «IP» و پتنت آشنا شوید.

وبینارهای پیشین که در قالب بخش «از تیم‌سازی تا توسعه کسب‌وکار» برگزار گردید، عبارتند از:

«شروع ناب، نوپای ناب» – دوشنبه ۱ دی

«تغییر تیم و رشد سریع استارت‌آپ»- چهارشنبه ۳ دی

«بازیکن تیمی ایده‌آل»-  یک‌شنبه ۷ دی

همچنین علاقه‌مندان برای حضور در سایر ۲۰ وبینار شتاب زمستانه، با مراجعه به این لینک، می‌توانند برای ثبت‌نام رایگان اقدام نمایند.