رویدادی ملی برای افزایش سرمایه‌های معنوی و معرفی گناباد؛ نکوداشت هادی خانیکی فرزند فرهنگ و تمدن گناباد

مصاحبه کاریزنت با مجری برنامه نکوداشت مفاخر و ستاره های تمدن کاریزی و دکتر هادی خانیکی:

چه سودی دارد مفاخر شخصیت‌های فرهنگی یک جامعه تکریم و در واقع تبلیغ شوند؟ در مورد دکتر خانیکی دلایل این امر چیست؟

بدیهی است در جهان امروز، نکوداشت مفاخر ملی یکی از کلیدی‌ترین ابزارهای ارتقاء سرمایه اجتماعی و حتی رشد اقتصادی غیرمستقیم است. اما معرفی و نکوداشت مفاخر چگونه به افزایش سرمایه اجتماعی کمک می‌کند:
– گرامیداشت چهره‌های ملی باعث تقویت حس مابودن و هویت جمعی می‌شود.
– مفاخر علمی، ادبی و فرهنگی برای نسل جوان الگو می‌سازند.
– یادآوری دستاوردهای گذشته و امروزی، غرور ملی و انسجام اجتماعی را افزایش می‌دهد.
– وقتی جامعه ببیند مفاخر او تکریم می‌شوند، اعتماد عمومی تقویت می‌شود.

شخصیت ها و معروفین یک شهر، به برندینگ آن شهر کمک می کنند و شهر را معروف تر می کنند؛ شیراز به حافظ و سعدی شناخته می شود، کاشان به سهراب، کدکن به شفیعی کدکنی و…گناباد هم مهم ترین وجه قدرت و معروفیتش منابع انسانی ارزشمند آن است که می تواند به معروفیت بیشتر شهرستان و افزایش قدرت آن کمک کننده باشد.

تکریم و معرفی مفاخر حتی در رشد اقتصادی هم تأثیر غیرمستقیم دارد؛ چگونه؟ از طریق گردشگری فرهنگی؛ می‌دانیم و می‌بینیم که ترکیه از مولوی برند ملی ساخته و از آن در توسعه توریسم فرهنگی بسیار بهره می‌برد.

و یا بزرگترین دارایی معنوی ما در ایران امام‌رضا (ع) است که به‌هرحال بهره‌مندی ما از این داشته بی‌نظیر معنوی، یک بعد بزرگ اقتصادی هم دارد.
یا در سطوح دیگر شما می‌بینید که در دیگر کشورها نام امام و رهبرانقلاب را بر فرزندان خود می‌گذارند؛ این قدرت نرم است، که ما در این زمینه پتانسیل خیلی خوبی داریم و هنوز هم ظرفیت‌های بسیاری وجود دارد که استفاده نشده‌اند. پایه این ظرفیت‌ها در داخل و تکریم شخصیت‌های علمی، فرهنگی و اجتماعی به عنوان سرمایه‌های معنوی و دارایی‌های نمادین است؛ چه شخصیت‌های درگذشته و قدما و چه معاصرین و درقید حیات.
ما در گناباد از این گونه سرمایه‌ها کم نداریم و درواقع می‌شود گفت بزرگترین وجه قدرت گناباد منابع انسانی و مردمان آن و به‌خصوص فرهیختگان، خیل نیروهای تحصیلکرده و شخصیت‌های علمی و فرهنگی آن است. گنابادی‌ها را در کشور به سلامت نفس و ید، و دیانت و تلاش، و با علم و فرهنگ می‌شناسند.

ما در حوزه‌های مختلف علمی، فرهنگی و اجتماعی، بزرگان زیادی داریم که گستره شهرت و اثرگذاری برخی از این بزرگان از سطح گناباد فراتر رفته و به سطح منطقه و کشور راه یافته. نباید هم اینگونه فکر کنیم ما که مفاخری مانند حافظ و سعدی و مولوی و امام‌خمینی و آیت‌الله بروجردی و شهید سلیمانی و…نداریم که شهرمان شهره به آنها باشد؛ بلکه باید بگوییم ما هم مفاخری داریم که درحد و سطح منطقه، بسیار هم شخصیت‌های مهم و بزرگی بوده و هستند و هم برخی از آنها در سطح ملی نیز معروف و شناخته‌شده هستند. بهلول یکی از این سرمایه‌های معنوی است، استاد محمد پروین گنابادی همچنین. یا شما مرحوم ناشرالاسلام مدنی را ببینید چقدر به سرمایه اجتماعی افزود، شهید کامیاب و یا شهید شوریده که اماکنی در مشهد و تهران بنام اوست و رهبر معظم انقلاب از ایشان و بالتبع گناباد یاد می‌کنند. دکتر روحانی و مرحوم پروفسور پاکدامن چقدر در افزایش سرمایه اجتماعی و برندینگ گناباد کمک‌کننده هستند، یا همین حاج‌آقای صادقی که همچون لنگر آرامش منطقه است چقدر به سرمایه اجتماعی افزوده است، مرحومان آیت‌الله مدنی بجستانی و فیض دیسفانی که نام آنها یادآور منطقه و نیکنامی آن است. اینها و دهها و صدها گنابادی دیگر مثل اینان، سرمایه‌های معنوی هستند که در کنار سرمایه‌های مادی شهرستان، موجب افزایش سرمایه اجتماعی یعنی افزایش اعتماد، انسجام اجتماعی، و ایجاد حس تعلق و همکاری بین اعضای جامعه شده‌اند و در زمینه اقتصادی و کمک به رشد و توسعه شهرستان هم بسیار اثرگذارند؛ حتی می‌شود گفت سرمایه‌های معنوی و مفاخر به عنوان دارایی‌های نمادین، بسیار کم‌هزینه‌تر و سهل‌تراز دارایی‌های فیزیکی و مادی، به این امر کمک می‌کنند.
دکتر خانیکی هم یکی از این شخصیتهاست که همچنان همان زیّ و مشی گنابادی خود را حفظ کرده و اولین چیزی که در مجامع به ذهن حضار از او متبادر می‌شود اصالت گنابادی و تحسین صفات حسنه یک گنابادی و خراسانی است؛ علم، دیانت، صداقت، سلامت‌نفس، دست‌پاکی، وفاداری، مداراگری و حجب و حیاء که طبیعتاَ باعث تقویت تصور مثبت دیگران نسبت به گناباد و گنابادی‌ها می‌شود.

ایده برگزاری نکوداشت چطور شکل گرفت؟

شهریور گذشته که دانشگاه علوم پزشکی جشنواره سماق را در گناباد و خانیک برگزار کرد و از دکتر خانیکی برای حضور و سخنرانی دعوت شد، آقای صالحی‌امیری وزیر میراث فرهنگی به محض اطلاع، می‌خواهد که همراه دکتر خانیکی به گناباد سفر کند و در حاشیه جشنواره، نکوداشتی برای دکتر -که چندماهی است از چنگال دهشتناک سرطان رهیده- برگزار شود. دکتر خانیکی با این امر به شدت مخالف می‌کند و مانع همراهی دکتر صالحی‌امیری با خود می‌شود. همزمان و پس از برگشت دکتر از گناباد، دوستان و فعالان فرهنگی گناباد این موضوع [برگزاری نکوداشت]را مطرح کردند. من گفتم با توجه به سابقه طرح موضوع ازسوی دکتر صالحی‌امیری و با توجه به شناخت روحیات و شخصیت دکتر، بعید می‌دانم موافقت کند، که دوستان گفتند از ایشان اجازه نمی‌گیریم، مراسم را برنامه‌ریزی می‌کنیم و از ایشان برای حضور دعوت می‌کنیم که گفتم به‌هرحال اگرنه استیجازی که باید استطلاعی به ایشان گفت، چون هم به‌هرحال باید مطلع و در جریان باشد و هم با توجه به وضعیت جسمانی و کسالت باید برنامه‌ریزی کند. به ایشان گفتم و افزودم که البته این موضوع خواست دوستان و همشهریان است و قاعدتا انجام می‌دهند و فقط می‌خواهیم به اطلاع شما برسانیم، ایشان نیز چنانکه پیش‌بینی می‌کردم، ضمن تواضع و تکرار همان نظر پیشین، النهایه گفت: می‌دانی که من شخصاَ دنبال چنین چیزی نیستم و -به‌قول همشهریان- نکوداشت‌دونم پر است، اما اگر فکر می‌کنید از قِبل این امر نفعی به گناباد خواهد رسید من حرفی ندارم. و بعد قطعی‌شدن موضوع نیز طبیعتاَ تأکید زیادی بر سخت‌گیری در هزینه‌کرد داشت.

لذا در تماس با دوستان گناباد و هماهنگی با برخی همشهریان تهران و مشهد، قرارشد بجای اردیبهشت‌ماه که پیشنهاد دوستان بود، اواخر بهمن و قبل از آغاز ماه مبارک را هم برای زمان برگزاری رویداد درنظر بگیریم که اوایل بهمن‌ماه ابتلای خانم ایشان به سرطان مشخص شد و قاعدتاَ دکتر –به‌قول خودش- خانه‌نشین و پرستار خانم شد؛ حالا نوبت دکتر بود تا همسرش را که همه دوره درمان سرطان از مطب‌ها و بیمارستان‌ها در تهران تا جراحی شیراز او را همراهی کرده بود، همراهی کند.

و خوشبختانه حالا وضعیت سلامتی حاج‌خانم ابوفاضلی پس از طی دوره پرتودرمانی باثبات است و رو به بهبودی گذاشته، لذا آغاز مراحل اجرایی رویداد از اوایل اردیبهشت‌ماه با کمک جمعی از دوستان و همشهریان همدل و دلسوز در گناباد و مشهد و تهران کلید خورد؛ از مسئولان دولتی که مایل به شرکت در این مراسم بودند دعوت شد تا قاعدتا تاریخ دقیق برگزاری با برنامه‌های آنها هماهنگ شود. به همین دلیل روز پنجشنبه یا جمعه برای مراسم درنظرگرفته شد چون وزراء روزهای یکشنبه و چهارشنبه در جلسه هیأت دولت حضور دارند و تقریبا تمام پنجشنبه‌جمعه‌های اردیبهشت هم در سفر استانی و یکی دوبار هم سفر خارجی همراه رئیس-جمهور و…حضور داشتند، لذا برای اوایل خرداد برنامه‌ریزی شد.

چه کسانی دعوت شده‌اند؟

قاعدتاَ دکتر صالحی‌امیری به عنوان پیشنهاددهنده موضوع و به عنوان وزارتخانه متولی حوزه میراث معنوی که بیشترین قرابت را هم با گناباد با توجه به بحث قنات قصبه، گردشگری زیارت و سایر حوزه‌های مرتبط دارد، دعوت شد و طبیعتاَ ایشان استقبال کرد.
آقای دکتر ظفرقندی وزیر بهداشت، در زمان ارائه ابلاغ آقای دکتر خواجوی به ایشان گفته بود «من خیلی مشتاقم گناباد بیایم و از دانشگاه هم بازدیدی داشته باشم، یک دوست گنابادی [دکتر خانیکی] را همراه خواهم کرد و خواهم آمد». با ایشان نیز هماهنگی شد و دکتر خواجوی دعوتنامه رسمی ارسال کرده است. همچنین آقایان دکتر صالحی وزیر ارشاد و دکتر سیمایی‌صراف وزیر علوم، به دلیل ارادت به دکتر خانیکی و مشورت‌گرفتن از او در امور وزارتخانه و سیاستگذاری‌های علمی فرهنگی، نیز مایل‌اند که خدمت مردم شریف گناباد برسند، هم اینکه وزارت ارشاد متولی نکوداشت مفاخر است و وزارت علوم نیز خانه دکتر است، آقای دکتر میدری وزیر کار نیز یکی دیگر از وزرایی است که دکتر خانیکی کمک و مشورت علمی و کاری به ایشان می‌دهد و می‌تواند دعوت شود؛ قطعاَ استقبال خواهد کرد، اما شاید حضور چندین وزیر و مقام دولتی، در رویدادی با خواست و پایه مردمی، امر لازمی نباشد و حضور یک یا دو وزیر به.صلاح نزدیک‌تر باشد.

علاوه بر این، به فعالان رسانه‌ای و سایر علاقمندان در تهران و مشهد اطلاع‌رسانی و فراخوان داده شده تا با هزینه خود برای حضور در این رویداد به گناباد سفر کنند. با توجه به شبکه گسترده ارتباطی و اثرگذاری تبلیغاتی این قبیل افراد، انتظار می‌رود حضور آنها در گناباد، کمک خوبی به معرفی بیشتر منطقه و قابلیت‌های آن و ترویج در رسانه‌های کشوری نماید.

هادی خانیکی یک شخصیت خوشنام فرهنگی، استاد دانشگاه، مؤلف چندین کتاب و مقاله، روزنامه‌نگار و کارشناس رسانه و فعال اجتماعی است.
او یکی از برجسته‌ترین کارشناسان علوم ارتباطات و علمای جامعه‌شناسی و ارتباطات اجتماعی حاضر است که در ربع قرن اخیر به ترویج نظری و عملی «گفتگو» پرداخته است، بی‌طرفی و سلوک اخلاقی او باعث شده تا طرف مشورت وزراء و مسئولین دولتی از سلایق مختلف سیاسی قرار گیرد.
طیف دوستداران و دوستان او نیز از احمد توکلی تا استاد شفیعی کدکنی و مصطفی ملکیان و رضا داوری اردکانی، تا عباس عبدی و محمدرضا خاتمی را در برمی‌گیرد.
امید است این نکوداشت در سطح و شٱن گناباد و مفاخر آن و موجبات خیرات و برکات و ارتقاء سرمایه اجتماعی و استمرار برای دیگر مفاخر منطقه گردد.